De wilde natuur trekt mij, omdat ik soms wil ontkennen hoe het moderne leven eruit ziet. Ik wil doen alsof ik terug in de tijd gereisd ben, waar de mens de bomen aanbad; de natuur vereerde omdat het haar voedingsbron was; de dagelijkse uitdagingen praktisch van aard waren. Ik wil een omgeving die niet getuigt van industrialisering, die laat zien dat er meer bos is dan stad. Een plek waar niet de mens steeds de geschiedenis bepaalt, maar de omgeving. Ik wil daar zijn waar je mond openvalt van verwondering, en niet van afschuw door verwaarloosde woningen en mensen. Daar waar het lelijk is, is leed, dat denk ik. Esthetiek doet meer met ons dan we denken.

Uit mijn kleine vliegtuigraampje op weg naar Glasgow zag ik de zee. Beelden van hordes zilvere vissen, kronkelige felgroene planten, grote gevaarlijke onderwaterreuzen en diepliggende grotformaties drongen zich in mijn hoofd op. Ik vind de oceanen één van de grootste mysteriën van het leven op aarde. En toen verscheen daar plots een ongelofelijk groot oppervlak van windmolens onder mij, in de zee. Tot zover het oog reikte. Hoe hebben ze die daar ooit gekregen? Ik stel me voor hoe groot windmolens zijn – ik ken ze van de Flevopolder – en realiseer me met verbazing dat die daar allemaal op een manier neergezet moeten zijn. Het maken van die dingen, het plaatsen, hoeveel zal dat kapotgemaakt hebben? Wat doet de aanwezigheid van die dingen met het onderwaterleven?

Ff zeiken

Vol irritatie kijk ik naar de oudere vrouw naast mij in het vliegtuig, die een pizzabroodje en KitKat bestelt. Ja mevrouw, denk ik, door onze afhankelijkheid van dit soort consumptiegedrag staan dat soort palen er. Doordat we allemaal in grote huizen willen wonen, zakken vol sint-/kerstcadeautjes willen kopen en krijgen, eten naar binnen stouwen dat nauwelijks voedsel te noemen is, en het altijd maar warm willen hebben zonder er teveel moeite voor te hoeven doen (waarom loopt iedereen in de winter nog op sneakertjes?) gaat deze aarde naar de gedver. En daarmee vooral wij, want wie wordt van al die zaken nou echt gelukkig? Is het niet allemaal schijngeluk? Een aanplakbiljet op de vliegtuigstoel voor mij quote: ‘Kijk in onze flyer, en verwen jezelf’. Verwen jezelf? Verwen jullie, dacht ik. Wie wordt er nou écht blij van een nieuwe parfum? Wat is dat voor iets compleet onzinnigs? Jullie eindigen hier met het geld, en de consument met schijngeluk.

Het ironische is natuurlijk wel dat ik zojuist zelf een KitKat op heb, en me in een vliegtuig bevond toen al deze gedachtes door mijn hoofd spookten. Ik wil natuur, frisse lucht, vrijheid, ruimte. En ik ben heel erg bereid daar dingen voor op te geven, maar ben er nog lang niet: doing my best. Consumeren is echt een vastgeroeste cultuur geworden en dat verandert niet zo makkelijk. Het is me alleen wel duidelijk dat we met de ruimte die we innemen de wereld gewoon écht een stukje lelijker maken. Voor al die luxes zijn windmolens nodig in de zee, velden vol zonnepanelen, grote industriële gebieden, en torenhoge flats zodat iedereen een dak boven zijn hoofd heeft. En ik heb honderd keer liever nooit meer chocola, dan een oceaan vol metaal. Het doet me weer inzien dat ik minimalistisch wil leven, simpel (maar het ook nog moeilijk vind bepaalde dingen op te geven).

Ga terug naar je eigen land

Terug naar Schotland, waar ik met het vliegtuig heen vloog om het gevoel te hebben dat ik in de wilde natuur zit – cringe. Door het landschap kan mijn verbeelding weer de vrije loop krijgen, en daar word ik blij van. Ik kan dóen alsof de aarde nog een ruige plaats is waar de natuur de meeste ruimte inneemt. Ik zie voor me dat ik op mijn paard, als Grijze Jager, als Outlanderkrijger, als Hobbit, of als Koning Arthur me door dit ruige landschap verplaats. Ik droom over de uitdagingen die ik tegen zou kunnen komen, de heldenrol die ik zou kunnen spelen. Maar vooral over het buiten zijn de hele dag in dit ruige, regenachtige landschap. Het slapen in het bos, het vuurtjes maken om warm te blijven (deed je dat niet in Nederland ook al, Simone?), het dieren doden om iets voedzaams te kunnen eten. Ik weet heus wel dat het leven vroeger hard was en dat ik het keihard romantiseer, maar ik waan me ermee in een droomwereld waar ik wel in zou willen leven en kan even vergeten dat de aarde best wel lelijk is geworden door de eeuwen heen.

Schotland is enorm in populariteit gestegen sinds de serie Outlander op Netflix kwam en ik denk dat dat komt door het stoere en ruige imago wat Schotland – en daarmee kilts, doedelzakken, en tartan patroontjes – erdoor gekregen heeft. Op mijn 16e deed ik een prachtige treinreis door de hooglanden met mijn moeder, en toen interesseerde het me allemaal niets. Maar nu doen al die rotsformaties, watervallen en met mos begroeide oude eiken me denken aan een fantasiewereld waarin de natuur een grote rol speelt en waar het goede altijd overwint 😉.

Uiteindelijk zou ik mijn geluk thuis willen beproeven, daar waar mijn wortels liggen, mijn vrienden en familie zijn. Het voelt niet goed om een leven in de natuur te willen leiden en daarvoor heel ver weg te gaan. Uiteindelijk wil ik niet vluchten, maar me juist verbinden met wat er wél is. Juist dat is ook minimalisme: dat wat er is leren waarderen, en niet steeds iets anders of méér willen. Reizen geeft me nu nog fijne, avontuurlijke prikkels, net als KitKat en Instagram ook nog steeds waardevol voor me voelen. Kan ik ooit zonder? Kan ik ooit het avontuur, het genot, de verwondering, de uitdaging thuis vinden?

Ik kan natuurlijk niet wensen dat de wereld opeens verandert en de hele modernisering ongedaan gemaakt wordt – ook al wil ik het wel. Dat zou egoïstisch zijn, want als antropoloog realiseer ik me ook regelmatig dat wat ik denk dat de wereld nodig heeft, voor een ander heel onwaar kan zijn. Ik kan wel zelf kiezen voor een leven waarin weinig kapitalistische/modernistische dingen aanwezig zijn, en daarmee ben ik natuurlijk aardig goed bezig.

Tegelijkertijd kwam vandaag in me op dat het mooi zou zijn om mijn verbeelding te beïnvloeden wat Nederland betreft. Als Schotland van een saai imago kan veranderen door een serie, dan kan Nederland dat toch ook? Misschien kan ik een mooi, mythologisch verhaal verzinnen, zodat het drukbevolkte, niet-zo-leuke Nederland zoals ik het soms zie, mijn ideale, vrije plek kan worden. Een verhaal waarin ik de mooie dingen kan benadrukken, de charmes van het leven in deze tijd. En daardoor kan zien: wat is er wel?