Vannacht kroop ik op handen en knieën de tent uit, zo zacht mogelijk om mijn moeder niet wakker te maken. Mijn voet raakte haar gezicht nog nét niet, maar daar was ook alle elegantie mee gedaan. Ik was een uur daarvoor in slaap gevallen, maar het was nu half vier en dat was het signaal voor een paar vogels om eens flink te gaan fluiten. Dat wekte mij weer, en toen moest ik plassen. Terwijl ik in het gras hurkte besefte ik me dat het gewoon al volledig licht was. Half vier mensen, half vier. Het is weer zomer, de tijd van rusteloosheid. Niet dat ik van binnen onrustig ben, integendeel. Ik heb juist zin in rust, maar alles buiten bruist.

Gelukkig hadden m’n ma en ik slaapmaskers gekocht bij de Primark in Inverness, maar nu pakte ik ook maar mijn oordoppen uit de tas. Ik dacht dat ik van kamperen hield en van vogels, maar soms word ik er vooral erg agressief van. LAAT ME SLAPEN, wil ik schreeuwen naar de zon en de dieren, maar ze gaan gewoon door. ’t Blijkt dat de wereld niet om mij draait – gelukkig maar.

Mijn moeder is vorige week gearriveerd en we hebben in die zes dagen niet stilgezeten. Hoewel ik fysiek een beetje een slappe vaatdoek was (lees: kotsen, hoesten, brandende ogen) zijn we naar het verre Noorden afgereisd: de Orkneys. Een eilandengroep boven de Noordkust van het vasteland van Schotland. We zitten bijna even hoog als Bergen in Noorwegen! Noorderlicht zou je hier technisch gezien dus ook kunnen waarnemen (hoewel dat sinds kort ook in Nederland kan, schijnt?!) maar met dit weer gaat dat nooit lukken. Het is tien graden en waait knoerthard en de lucht is één en al grijze wolk. En juist nú zijn wij op een eilandengroep waar geen boom te bekennen is. Typisch.

Nog typischer is dat we fietsen huurden want dAt iS tOcH LeUk en vervolgens dertig kilometer lang in de volle tegenwind heuvel op naar het Noordelijkste puntje van Orkney (het grootste eiland van de groep) fietsten. Toen we daar waren hadden we een hekel aan onszelf want er was niets te beleven en we waren helemaal kapot. Onderweg was er ook niet veel te zien: schapen, grijsheid, en kaalgevreten grasvelden. En toen moesten we nog terug. “Wat doen jullie in vredesnaam op die uithoek van de wereld?” hoor ik je denken.

Vogels en prehistorie. De Orkneys zijn echt een een walhalla voor de vogelliefhebber en de preshistorielover en daarom zijn wij hier. Tijdens mijn fietsreis de afgelopen maanden heb ik al zo ontzettend veel vogels gezien, maar ik had geen verrekijker en vond het een beetje heftig één aan te schaffen. Daar wilde ik even goed de tijd voor nemen thuis, want het is nogal een investering: sommige zijn honderden euro’s! Met Zora deed ik afgelopen winter een online vogelcursus bij Sovon en daardoor leerde ik al een hele hoop kennen, maar ik ben nog een ontzettende beginneling. Bovendien vond ik het ook een beetje streberig om dan meteen een verrekijker te kopen terwijl ik misschien tien procent van de vogels ken en er nog niet heel veel mee bezig was. Het was meer een leuk extraatje bij het natuurleven, een beetje de vogels kennen die bij je tent zitten. Maar hoe meer je kent, hoe meer je wilt weten en toen mijn moeder en ik bedachten hierheen te komen dacht ik shit, nu moet ik toch echt een verrekijker hebben. Hallo, de papegaaiduiker?! De Jan-van-Gent?! De duizend verschillende soorten meeuwen eindelijk eens goed leren onderscheiden?! Het is tijd!

In Inverness koos ik met behulp van de winkelmedewerker een niet al te dure uit en het was de aanschaf compleet waard. We maakten op Orkney een prachtige wandeling nadat we een 5000 jaar oude opgraving van een dorp hadden bezocht en we keken onze ogen uit langs de ruige kliffen. De papegaaiduiker is een bedreigde vogelsoort waar enorm veel toerisme op afkomt, dus we tuurden wat af. Toen ik tijdens een lunchpauze mijn kijker richtte op een zwaluwtje zag ik opeens de grote rode bek en rode pootjes. Dit was geen zwaluw, dit was hem!! De puffin!!! We liepen wat verder en zagen er een paar vliegen en gilden het uit. Wauw! Op weg naar huis zagen we zelfs ook nog een velduil en ’s avonds maakten we een lijstje: 29 soorten gezien. Ben ik toch een strebertje geworden en ik geef het eindelijk toe: vogelen is echt de leukste hobby ever.

Nu zitten we nóg Noordelijker op het eiland Papa Westray in een prachtig hostel, gerund door de community. Het is echt een godvergeten oord, maar de mensen zijn heel levendig. Jonge mensen met wolle truien met vogelpinnen erop gespeld werken in het kleine winkeltje, maar hebben ook een baantje op de boerderij hiernaast en zijn ook schoonmaker in het hostel. Op woensdagen wordt er cake gebakken en in de kerk opgegeten en de kids gaan met de ferry naar de basisschool op een ander eiland. Voor de middelbare school vliegen ze met een klein vliegtuigje op maandag naar de stad op Orkney en op vrijdag weer terug, terwijl ze doordeweeks met andere eilandkids in een zogenaamd hostel slapen. Lijkt me de droom als puber (of de hel?!).

We hebben wel echt pech met het weer, maar zoals mijn moeder de eeuwige optimist zegt als het even niét regent: “Zo, we hebben het wel getroffen hè, met het weer?”. Omdat we een beetje ter plekke wilden kijken waar we heen zouden gaan hebben we ook de tent en slaapzakken mee in onze backpacks, voor het geval iets volgeboekt zou zijn (mijn fiets staat in Inverness). Ik vond het wel even best al die hostels, vooral in deze gure bende, maar we moesten toch een kéér de tent opzetten. Dus vannacht deden we dat en ik sliep vreselijk met mijn gehoest en de vogels die overdag leuk zijn maar ’s ochtends een kwelling. Mijn moeder vond het fantastisch en was helemaal blij, terwijl ik dacht aan het leven met een hypotheek dat nu toch wel als muziek in de oren klonk. Ruilen, mam? (Grapje, love m’n tentje, soms).

Stormvogel – geen familie van de meeuw! Leip. En op de rotswand duizenden zeekoeten, alken en Jan-van-Genten en ook een paar papegaaiduikers.

We bezochten ook nog prachtige steencirkels, waar ik wel uren naar had willen staren. Er gaat toch iets magisch vanuit. Niet alleen het idee dat het eeuwen geleden voor rituelen werd gebruikt, maar vooral het idee dat die stenen daar maar staan terwijl de tijd doortikt en de omgeving verandert. En dat deze toeristische tijd, waarin mensen in felgekleurde outdoorjassen uit grote tourbussen stappen om foto’s te maken en dwars door de cirkel te lopen, ook van voorbijgaande aard is. Waar gaan deze stenen in de toekomst nog getuige van zijn? Bovendien vormen de stenen een prachtig kunstwerk. Alsof de mensen de rotskliffen hebben willen kantelen om ze zichtbaar te maken. De krijsende scholeksters met hun knalrode snavels vliegen over, de paarse heide krioelt tussen de stenen door, de grijze lucht en donkerblauwe zee maken het plaatje af.

De laatste tijd vind ik de geschiedenis van de mensheid wat minder interessant, omdat ik de mensheid gewoon even irritant vind met haar vernietigende gedrag. Maar door een museum over de Neolitische opgraving werd de antropoloog in mij weer geprikkeld. Hoe anders waren de mensen 5000 jaar geleden, kunnen we ooit begrijpen hoe zij de wereld zagen en de dingen deden of is het té anders? We projecteren onze eigen concepten natuurlijk op hoe we hen zien, en de archeologen zullen zich daar vast bewust van zijn, maar we zullen het nooit weten. Ondertussen lees ik ook het interessante boek ‘Rest is Resistance’ van Tricia Hersey waarin ze claimt hoe rust een tegenantwoord is op het destructieve kapitalisme en witte superioriteit. “Rest makes us more human. It brings us back to our human-ness” (p.57). Ik zie dan voor me hoe dieren de hele dag door rusten, naast het jagen, eten en sociale processen en ik kan me voorstellen dat in prehistorische tijden dit ook bij mensen veel meer onderdeel was van het dagelijks leven. Gewoon, samen de dingen fixen en verder chillen. Niks ‘profit over people’, niks ‘ik ben pas goed genoeg als ik productief ben’. Interessant, en misschien ga ik hier nog wel een verslag plaatsen van dit boek want I LOVE IT.

De zon breekt een beetje door terwijl we in de serre van het hostel bijkomen van ons pastaatje pesto. Ik had ontzettend veel last van mijn maag en buik de afgelopen week, maar dat lijkt zich weer hersteld te hebben. We eten dan ook supergezond, en ik hoop dat ik dit vol kan houden. Vullende warme maaltijden, havermoutje met fruit in de ochtend, yoghurt, noten, en heel veel groentes. Het effect van mijn moeder om me heen hebben! We hebben nog een week samen en blijven nog een paar dagen op de Orkneys voordat we weer het vasteland doorkruisen mst de trein. Oh, daar vliegen weer een paar scholeksters over. Morgen misschien de walvis spotten? Dan ga ik echt door het lint, dat snap je. 

Papegaaiduiker, alk, zeekoet, velduil, stormvogel, zilvermeeuw, drieteenmeeuw, grote mantelmeeuw, kievit, wulp, tapuit, veldleeuwerik, raaf, bonte kraai, kauw, scholekster, huismus, spreeuw, roek, roodborst, Jan-van-Gent, holenduif, winterkoning, eidereend, noordse stern, bontbekplevier, vink, kwikstaart, zwarte zeekoet, grote jager, merel, kievit, kokmeeuw, kuifaalscholver, zwaluwen (maar welke?), wilde eend, mogelijk rosse grutto en nog een paar vogels die we nog niet konden plaatsen en vast ook een paar verkeerd gedetermineerd 😝

Xxx! ♥️